ماستکتومی

ماستکتومی ،جراحی برداشتن پستان است. هدف از این جراحی ، معمولا حذف یا جلوگیری از گسترش سرطان سینه است. در بعضی جراحی ها ، جراح بخشی از بافت پستان را برمی دارد. لازم به ذکر است که انتخاب روش جراحی ( برداشتن یک یا هر دو پستان ) ، به نوع سرطان و میزان گسترش آن بستگی دارد. در برخی موارد ، برداشتن تمام یا بخشی از پستان می تواند درمان موثر برای سرطان پستان باشد. در این مقاله از بهترین موسسه پیشگیری از سرطان پستان در تهران ، خیریه bcpi قصد داریم شما را با این عمل بیشتر آشنا کنیم.

انواع ماستکتومی

ماستکتومی انواع مختلفی دارد که عبارتند از :

کامل ( ساده ) : این جراحی با هدف برداشتن کل پستان انجام می دهد اما عضلات زیر پستان و غدد لنفاوی باقی می ماند.
مضاعف : هدف برداشتن هر دو پستان است. معمولا به عنوان یک اقدام پیشگیرانه است، برای مثال اگر ویژگی های ژنتیکی نشان دهنده خطر بالای سرطان پستان باشد
رادیکال : این نوع جراحی ماستکتومی شامل برداشتن کل پستان، غدد لنفاوی زیربغل و عضلات دیواره قفسه سینه است.
رادیکال اصلاح شده : این جراحی شامل برداشتن کل پستان و غدد لنفاوی زیربغل اما باقی ماندن عضلات دیواره قفسه سینه است.
حفظ پوست : هدف برداشتن بافت پستان و پنوک پستان است اما پوست را دست نخورده باقی می گذارد. جراح همچنین پستان را درحین جراحی بازسازی می کند.
نجات دهنده نوک پستان : این روش نسبتا جدید ؛ شامل سالم ماندن پوست ، نوک سینه و بافت پستان محیطی است.

جراحی حفظ پستان

جراحی های کمتر تهاجمی که جراحی حفظ پستان شناخته می شوند اکنون گزینه ای برای بسیاری از افراد مبتلا به سرطان پستان است.

لومپکتومی : هدف برداشتن تومور و بافت اطراف است اما پستانها را دست نخورده باقی می گذارد. ممکن است فرد به پرتودرمانی و همچنین جراحی نیاز داشته باشد.
کوادرانکتومی : این روش نوعی جراحی ماستکتومی جزئی است. هدف برداشتن بافت پستان بیشتر از لامپکتومی است، اما جراح هنوز بیشتر بافت پستان را سالم نگه می دارد.
ماستکتومی محافظ پوست : این روش جدید شامل حفظ پوست پستان و بازسازی سینه ای با ظاهر طبیعی تر است. تنها درصورتی که هیچ سلول سرطانی به پوست نزدیک نباشد ، ممکن است یک گزینه باشد.

آمادگی برای جراحی ماستکتومی

هرگونه دارو ، ویتامین یا مکمل دارویی و گیاهی را به پزشک بگویید. برخی از موارد می توانند در جراحی اختلال ایجاد کنند. مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند آسپیرین ، ایبوپروفن ( ادویل، موترین ای بی و غیره ) ، داروهای مسکن و داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین ( کومادین ، ژانتوون ) را متوقف کنید.

چه زمانی باید عمل تخلیه پستان را انجام داد ؟

اگر تومور به ویژه در یک پستان کوچک دارید، توموری در وسط پستان باشد، بیش از یک بافت سرطانی در پستان دارید، جراحی را انجام می دهید. طبق موسسه ملی سرطان، آن دسته از زنانی که در معرض خطر بسیار بالای سرطان پستان هستند، برخی جهشهای ژنی، سابقه خانوادگی قوی ابتلا به سرطان پستان دارند، باید ماستکتومی پیشگیرانه را در نظر بگیرند. ممکن است تخلیه بافت سینه را ترجیج اولیه خود به عنوان روشی برای “خارج کردن سریع همه سرطان ها“ داشته باشید. اما واقعیت این است که در بیشتر موارد ، عمل تخلیه پستان در مقایسه با جراحی حفظ سینه شانس بیشتری برای زنده ماندن طولانی مدت به شما نمی دهد. مطالعات انجام شده نشان می دهد هنگامی که جراحی حفظ سینه همراه با پرتو درمانی انجام می شود، نتیجه همان انجام ماستکتومی است. اگرچه اکثر زنان و پزشکان جراحی حفظ پستان ( با پرتودرمانی ) را ترجیح می دهند، اما مواردی وجود دارد که به نظر می رسد این فرایند بهترین انتخاب است :

بیمار قادر به انجام پرتودرمانی نیست.
به جای پرتودرمانی ، جراحی گسترده تر را ترجیح می دهد.
پستان قبلا پرتودرمانی داشته و تجویز جراح ماستکتومی است.
جراحی حفظ پستان داشته اید که سرطان را به طور کامل برطرف نکرده است.
بیمار دو یا چند بافت سرطانی در یک پستان داشته است.
تومور بزرگتر از 5 سانتی متر یا تومور بزرگ نسبت به اندازه پستان داشته باشید.
باردار هستید و در طول بارداری به پرتودرمانی نیاز دارید. (خطر آسیب رساندن به جنین)
یک عامل ژنتیکی که ممکن است احتمال سرطان دوم را افزایش دهد.

ماستکتومی پیشگیرانه

یکی از انواع جراحی های ماستکتومی با هدف پیشگیری از سرطان سینه انجام می شود. بررسی ها و آمار نشان می دهد این نوع جراحی می تواند تا 90 درصد خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد به همین علت این نوع جراحی با عنوان کاهش خطر نیز شناخته می شود. همچنین تخلیه پستان با هدف پیشگیرانه در بانوانی که در گذشته سابقه سرطان پستان داشته اند و احتمال عود مجدد بیماری در آن ها وجود دارد نیز انجام می شود تا از خطر ابتلا به سرطان سینه در آینده جلوگیری شود. در عمل تخلیه بافت سینه پیشگیرانه لازم است بیمار بعد از مشورت با پزشک خود و کسب اطلاعات در زمینه میزان خطر و یا عوارض و پیامد های جراحی تصمیم به انجام این نوع جراحی بگیرد. جراحی پیشگیرانه ماستکتومی زمانی باید انجام شود که بررسی های ژنتیکی و پاتولوژی به صورت دقیقی انجام شده باشد. تنها بانوانی که خطرابتلا به سرطان در آن ها بسیار بالا می باشد ، باید انجام این نوع جراحی در نظر گرفته شود. بانوانی که به یک یا چند مورد از مشکلات زیر دچار هستند ، لازم است بعد از آزمایش و بررسی های انجام شده جهت پیشگیری از ابتلا به سرطان پستان اقدام به جراحی نمایند :

بانوانی که ژن های جهش یافته RCA را دارند.
سابقه ابتلا به سرطان در یکی از پستان ها و یا سابقه فامیلی سرطان قوی پستان
سابقه کارسینوما insitu لوبولار (LCIS)

عوارض عمل جراحی ماستکتومی

انجام هر عمل جراحی با مشکلات و عوارضی همراه است اما لازم است قبل از جراحی با این عوارض آشنایی داشته باشید به صورت آگاهانه اقدام به جراحی نزد متخصص نمایید :

خون ریزی و یا هماتوم یکی از عوارضی است که ممکن است بعد از جراحی اتفاق بیفتد.
ایجاد عفونت در محل تحت درمان.
درد در ناحیه عمل ، شانه و کتف از دیگر عوارض این عمل جراحی می باشد.
ممکن است بافت کلوئیدی یا اسکار ناشی از تیغ جراحی باقی بماند. با تکنیک های جراحی توسط پزشک متخصص احتمال این امر به حداقل ممکن می رسد.
احساس درد و خشکی در شانه ها
بی حسی در بازوها
ورم دست یا لنف ادم که به بیشتر بیماران توصیه می شود مراقب احتمال وقوع این عارضه باشند و با رعایت مراقبت ها احتمال وقوع آن را کاهش دهند.

مزایای ماستکتومی

در صورتی که از پیشرفت سرطان جلوگیری شود : شاید افراد بسیاری به محض شنیدن اسم جراحی ، دچار استرس شوند و از انجام آن صرفنظر کنند. اما با توجه به این نکته مهم که اگر عارضه موجود درمان نشود در هر زمان و لحظه ، سلول های بی رحم سرطانی بزرگ می شوند و این رشد سریع به سلول های مجاور و در نهایت به اجزا و قسمت های دیگر بدن آسیب بسیاری وارد می کند. بنابراین به وسیله این جراحی و حذف بافت های سرطانی ، از پیشرفت سرطان و بزرگ شدن آن جلوگیری می شود. پزشک در واقع در حین انجام این فرایند درمانی تمام بافت های سرطانی و شاید مقداری بیشتر از آن را نیز بر می دارد که اطمینان کامل از سلامت بودن بافت پستان باقی مانده را داشته باشد. مناسب ترین گزینه برای اطلاع از سلامتی بافت پستان پس از جراحی ماستکتومی ، معاینات تصویربرداری است. با استفاده از تجهیزات تخصصی و همچنین همکاری کادر پزشکی باتجربه و متخصص در مرکز تصویربرداری مناسب باعث شده تا تمام مشکلات مربوط به سرطان پستان با دقت بالا و دقیق بررسی شود. بنابراین لازم است در ماموگرافی اشتباه و خطایی رخ ندهد که روند درمان به خوبی پیش رود تا پزشک بتواند بافت پستان را به طور دقیق بررسی کند.

روند بهبود : تشخیص بیماری هر چه زودتر اتفاق بیفتد ، اقدام به درمان و جراحی ماستکتومی در مراحل ابتدایی ، بر سلامتی بافت پستان تاثیر بسزایی خواهد داشت. البته این نکته مهم است که بعضی بیماران بعد از این عمل ، نیاز به پرتو درمانی و شیمی درمانی دارند. از این رو باید گفت توسط این جراحی از پیشرفت بیماری جلوگیری شده و بیمار نسبت به سلامتی پستان و بافت‌های مجاور اطمینان حاصل می کند. تشخیص به موقع و شروع سریع درمان می تواند در نتایج موفقیت آمیز نقش مهمی داشته باشد و از میزان مرگ و میر ناشی از این عارضه بکاهد.

احتمال ریسک لنف بعد از عمل تخلیه پستان چقدر است؟

این مساله که ممکن است لنف ها تحت تاثیر این جراحی قرار بگیرند به تعداد غددهایی که در این عمل برداشته می شوند بستگی دارد. اگر شدت توده به میزان زیادی گسترش یافته باشد احتمال اینکه جراح مجبور به برداشتن حجم قابل قبولی از لنف شود افزایش می یابد. یکی از علامت هایی که می تواند نشان دهنده این مشکل باشد این است که توده ای در زیر بغل ایجاد می گردد. بنابراین حتی پس از عمل از لمس زیر بغل خود به طور مرتب غافل نشده و در صورت رویت نشانه ای از توده ای سفت پزشکتان را در جریان بگذارید. البته باید به این نکته توجه داشته باشید که اگر جراح حاذق و کارکشته ای را برای جراحی ماستکتومی انتخاب کرده باشید، ایشان پروسه را به گونه ای هدایت می کند که بافت های سالم و غدد لنفاوی کمتری آسیب ببینند و ریسک بروز لنف پس از عمل تا حد زیادی کاهش یابد. در ادامه نیز با استفاده منظم از داروهایی که پزشکتان برای شما تجویز کرده اند از عفونت یا درگیر شدن لنف ها با عفونت پیشگیری می شود. در ادامه این بخش به نکاتی اشاره کرده ایم که با رعایت آن ها از این احتمال در امان خواهید بود:

سعی کنید از دست خود محافظت کنید تا به ایجاد زخم یا عفونت منجر نشود. در این صورت است که غدد لنفاوی موجود در این موضع برای ترمیم فعال شده و احتمال ریسک لنف پس از ماستکتومی افزایش می یابد. حتی در هنگام کوتاه کردن ناخن هایتان نیز مراقبت کنید تا نوک انگشت زخمی نشود.
پس از عمل به هیچ عنوان اجسام سنگین بلند نکنید و یا فعالیت های شدید با دستان خود انجام ندهید.
در هنگام خوابیدن نیز به پهلویی بخوایبد که سینه آن تحت جراحی قرار نگرفته است. با این کار از اعمال فشار بر موضع جلوگیری می شود.

شرایط لازم برای انجام ماستکتومی چه می باشد ؟

اگر تومور بیش تر از یک ناحیه در سینه وجود داشته باشد
در شرایطی که تومور بسیار بزرگ باشد
زمانی که پرتو درمانی موثر نباشد و یا امکان درمان با پرتو درمانی وجود نداشته باشد
همچنین اندازه سینه نیز می تواند در انجام جراحی ماستکتومی نقش داشته باشد.

رژیم غذایی بعد از عمل ماستکتومی

محدودیت غذایی خاصی بعد از انجام این جراحی وجود ندارد. بعد از به هوش آمدن ابتدا با مایعات شروع نمایید. در طی دوران نقاهت بعد از انجام این فرآیند روزانه 8 الی 10 لیوان آب و نوشیدنی بدون کافئین توصیه می شود. همچنین باید از غذاهای کم چرب ، سبزیجات فراوان و میوه در این دوران استفاده نمایید. از مصرف غذاهای سرشار از فیبر برای جلوگیری از بروز یبوست غافل نشوید.

بعد از عمل تخلیه پستان ، می توان حمام کرد ؟

دقت داشته باشید که تا زمانی که بعد از این پروسیجر ، بخیه ها و درن برداشته نشده باشد ، نمی توانید حمام کنید.

ورزش کردن بعد از ماستکتومی

لازم است به صورت مرتب تمرینات ورزشی توصیه شده توسط پزشک را انجام دهید.
برای انجام برخی فعالیت های ورزشی مثل دویدن و ایروبیک باید تا زمان بهبودی کامل صبر نمایید.
بعد از 3 الی 6 هفته می توانید فعالیت های ورزشی را شروع کنید.
در صورتی که در طی عمل تخلیه سینه ، غدد لنفاوی زیر بغل شما نیز برداشته شده است ، انجام تمرینات ورزشی مربوط به بازو توصیه می شود.
پیاده روی به صورت روزانه را در بر برنامه خود قرار دهید. ابتدا با زمان کوتاه تری شروع کرده و به مرور به زمان پیاده روی خود اضافه کنید ، پیاده روی کردن جریان گردش خون را افزایش داده و از بروز یبوست و ذات الریه جلوگیری می کند.

سایر نکات مراقبتی بعد از جراحی ماستکتومی :

فیزیوتراپی برای کمک به توانبخشی بیشتر توصیه می شود.
برای بهبود شرایط جسمی به چند هفته مرخصی از محیط تحصیل یا کار نیاز دارید.
تورم و کبودی های ناشی از عمل تخلیه پستان طبیعی بوده و به مرور کاهش پیدا می کند.
استعمال دخانیات و مصرف الکل بعد از انجام این جراحی مطلقا ممنوع می باشد.
تا زمانی که توانایی حرکت دست ها را به صورت کامل نداشته باشید ، اجازه رانندگی کردن ندارید.

نحوه انجام ماستکتومی

پیش از انجام عمل ماستکتومی ، بیمار این فرصت را دارد که در خصوص این پروسیجر ، با پزشک متخصص انتخابی خود ، جراح سینه و فلوشیپ عمل زیبایی مشاوره داشته باشد و نگرانی هایش را در این مورد با دکتر خود در میان بگذارد. همچنین در مورد تاثیر این عمل از نظر عاطفی و جسمی بر بیمار می توان سوال کرد. جراح مربوطه می بایست ، شخص را در مورد نوع ماستکتومی ، بازسازی سینه و عوارض احتمالی آن مشورت دهد. از این رو ممکن است قبل از عمل برای کاهش اندازه هر تومور بیمار نیاز به هورمون درمانی یا شیمی درمانی داشته باشد. این عارضه با بیهوشی عمومی انجام می شود ، به همین جهت در این حین ، فرد در خواب است. مقدار حذف بافت پستان نیز به نوع ماستکتومی شخص بستگی دارد.

برش ماستکتومی

در حین جراحی ، یک برش مورب یا افقی روی سینه بیمار ایجاد می شود تا بافت سینه را بتوان برداشت.

درن ماستکتومی

جراح عموما یک یا دو درن را در محل جراحی زیبایی ماستکتومی برای چند روز قرار می دهد تا از تجمع مایع در فضای پستان پیشگیری کند.

جراحی ماستکتومی چند ساعت به طول می انجامد؟

این پروسیجر در مدت زمان 90 دقیقه طول می کشد و اکثر بیماران روز بعد به خانه باز می گردند.

بخیه ماستکتومی

زخمی که از ماستکتومی حاصل می شود در زیر بغل و سراسر پوست قفسه سینه گسترش می‌ یابد که جای نگرانی نیست زیرا این اسکار توسط کاپ سوتین پنهان می‌ شود. بهبود زخم جراحی در اکثر بیماران حدود 2 تا 3 هفته زمان می برد که با گذشت زمان کمرنگ و محو می شود.

سوتین پس از جراحی ماستکتومی

معمولاً 6 تا 8 هفته پس از جراحی ، به بیمار پروتز پستان طولانی‌ مدت توصیه می‌ شود که نسبت به سایز آن ، استفاده از سوتین مناسب نیز پیشنهاد می شود.

پس از جراحی ماستکتومی می توان موارد زیر را انتظار داشت :

بعد از این پروسیجر ، بیمار به اتاق ریکاوری برده می شود تا علائم حیاتی و ضربان قلب او تحت کنترل قرار گیرد.
برای کاهش التهاب و تسکین درد در روزهای ابتدایی پس از بلفاروپلاستی از آنتی بیوتیک و مسکن های تجویزی پزشک استفاده می شود.
ناحیه تحت جراحی قرار گرفته با بانداژ مخصوصی پانسمان می شود. در واقع بانداژ پستان برای درمان سریعتر بافت‌های سینه ضروری می باشد که باید به دقت انجام شود.
بیمار مقداری درد احساس درد می کند و حتی در زیر بغل خود حس نبض داشته باشد.

نتایج ماستکتومی

به طور کلی طی این پروسیجر ، بعد از این فرایند درمانی ، نمونه ای از بافت تخلیه شده سینه به اضافه گره های لنفاوی به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می شود. طی یک الی دو هفته ، نتایج آزمایش بعد از عمل ماستکتومی آماده می شود که جراح در مراجعه بعدی به متخصص ، توضیحات کامل را در جهت این آزمایش به بیمار ارائه می دهد. پزشک در صورت نیاز به درمان تکمیلی ، بعد از ماستکتومی امکان دارد بیمار را به موارد زیر ارجاع دهد که شامل :

آنکولوژیست : در بعضی از بیماران ، پس از طی این پروسه ، نیاز به انجام درمان های تکمیلی همچون مصرف داروهای شیمی درمانی و هورمون درمانی می باشد که فرد در این صورت باید به متخصص آنکولوژی مراجعه کند.

متخصص پرتودرمانی : در صورتی که نومور بیش از حد بزرگ باشد ، درگیری گره های لنفاوی با سلول های سرطانی زیاد شود ، و یا تومور به طور کامل حذف نشود ، بیمار در این مواقع نیز برای انجام پرتودرمانی به متخصص این فرایند ارجاع داده می شود.

جراح زیبایی پستان : در صورت تمایل و نیاز بیمار به عمل بازسازی پستان ، به جراح زیبایی پستان ارجاع داده می شود.

آیا می‌توان تکنیک لامپکتومی را جایگزین ماستکتومی کرد؟

این مورد به درجه پیشرفت سرطان و نظر پزشک ، بستگی دارد.

ماستکتومی برای درمان سرطان پستان

ماستکتومی برای درمان انواع سرطان سینه انجام می شود که شامل موارد زیر می باشد :

DCIS یا کارسینوم داکت های شیری و یا سرطان پستان غیر تهاجمی
نوع استیج یک و دو از سرطان
مرحله پیشرفته یا همان استیج سه از سرطان سینه که این مرحله بعد از شیمی درمانی انجام می شود.
هنگامی که بعد از شیمی درمانی سرطان سینه التهابی برای فرد به وجود می آید.
سرطان پستان با بازگشت موضعی
عارضه پاژه پستان

علاوه بر این ممکن است پزشک به جای رادیوتراپی و لامپکتومی در موارد زیر ماستکتومی را به بیمار توصیه کند:

تومورهای موجود در سینه بیمار بیش از دو عدد باشد. در صورتی که دو و یا بیش از دو تومور در سینه فرد موجود باشد ، در این صورت حفظ پستان به نفع مریض نمی باشد.
در صورتی که در ماموگرافی ، بیمار مبتلا به سرطان ، میکروکلسیفیکیشن داشته باشد ، در این زمان نیز از نظر سلامتی ماستکتومی به نفع بیمار است.
فردی که سابقه سندرم هوچکین دارد و رادیوتراپی در قفسه سینه انجام می دهد ، حفظ پستان برای این اشخاص توصیه نمی شود.
زمانی که در بیمارعود مجدد سرطان روئیت می شود.
در زمان بارداری اگر تصمیم به عمل گرفته شود به دلیل عارضه های موجود در پرتو درمانی به روی جنین ، عموما برای اینکه پس از عمل به پرتودرمانی نیاز نباشد تصمیم به ماستکتومی گرفته می شود.
در اشخاصی که مشکل بافت همبند همچون لوپوس دارند نیز ماستکتومی پیشنهاد می‌ شود زیرا در این بیماران عوارض شدید رادیوتراپی برای فرد ایجاد می شود .
کسانی که جهش ژن برکاتو یا برکاوان دارند و در این بیماران نه تنها سینه درگیر می‌ شود بلکه به پیشنهاد جراح ، پستان طرف مقابل نیز حذف می شود.
بزرگی توده سینه نسبت به اندازه آن بیش از حد بوده و در اشخاصی که پستان های آن ها کوچک اما توده سرطانی شان بزرگ است این فرایند انجام می شود.