شیوع سرطان پستان در بانوان به ویژه بعد از یائسگی ، باعث شده تا تشخیص زودهنگام سرطان از اهمیت بالایی برخوردار شود. در حال حاضر روش های تشخیص سرطان سینه به گونه ای است که اگر بانوان به موقع برای تشخیص و درمان اقدام نمایند شانس بیشتری را برای بهبودی خواهند داشت. از این رو در این مقاله از خیریه bcpi بهترین موسسه پیشگیری از سرطان پستان در نظر داریم تا در رابطه با روش های تشخیص سرطان پستان صحبت کنیم. برای آشنایی بیشتر در این رابطه با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
روش های تشخیص سرطان سینه
- خود آزمایی
- معاینه توسط پزشک
- ماموگرافی
- سونوگرافی
- MRI از سینه
خودآزمایی :
- توصیه می شود تا بانوان بعد از سن 20 سال هر ماه یکی دو روز بعد از اتمام دوران قاعدگی جهت تشخیص سرطان سینه ، خودآزمایی پستان انجام بدهند.
- در بانوانی که به یائسگی رسیده باشند ، می توانند یک روز مشخص را در ماه برای انجام خود آزمایی برگزینند.
- خودآزمایی و معاینه صحیح پستان توسط خود فرد ، لازم است تا توسط یک فرد متخصص مانند کارشناس مامایی یا جراح سینه به بانوان آموزش داده شود.
معاینه توسط پزشک :
در صورتی که در خود آزمایی مورد مشکوکی را احساس کردید، به پزشک متخصص مراجعه نمایید. باید خاطر نشان شویم که تمامی خانم هایی که در سنین 25 تا 40 سال قرار دارند ، لازم است تا هر سه سال یک بار توسط پزشک از نظر خطر ابتلا به سرطان سینه ، مورد معاینه قرار گیرند. در افرادی که یکی از عوامل خطر ساز را دارا می باشند ( نظیر : زایمان اول قبل از سی سالگی ، بلوغ زودرس ، یائسگی دیررس ، چاقی مفرط و سابقه ابتلا به سرطان پستان در اقوام درجه یک ) بهتر است تا معاینه پزشک را هر شش ماه یک بار انجام بدهند.
ماموگرافی :
- انجام ماموگرافی در بانوان بعد از ورود به دهه ششم زندگی ( از پنجاه سالگی به بعد ) انجام ماموگرافی برای یک بار توصیه می شود.
- بر اساس عوامل خطر و توصیه پزشک تکرار ماموگرافی توصیه خواهد شد.
- در بانوان ایرانی که با ریسک بالاتر مواجه هستند توصیه می شود تا انجام غربالگری و ماموگرافی برای تشخیص سرطان سینه ، به طوردوره ای جدی بگیرند.
سونوگرافی سینه :
- انجام سونوگرافی پستان در بانوان در تمام سنین امکان پذیر است.
- استفاده از سونوگرافی در خانم هایی که سن شان کمتر از سی سال است ، بیشتر کاربرد دارد.
- همچنین لازم به ذکر است که کاربرد اصلی سونوگرافی در تشخیص توده هایی مانند کیست می باشد.
- برای غربالگری سرطان سینه ارزشی ندارد.
- از سونوگرافی برای اهداف درمانی همچون بیوپسی از توده و تخلیه کیست نیز استفاده می شود.
- تذکر : انجام سونوگرافی در افرادی که پستان های شان در وضعیت درازکش ضخامت کمی دارند در حالت نشسته نیز میسر است.
MRI پستان :
در مواردی لازم است تا MRI از سینه انجام شود که این تست یکی از مهم ترین روش های تشخیص سرطان سینه می باشد:
- افرادی که تحت شیمی درمانی پیش از عمل جراحی قرار گرفته باشند.
- افرادی که در بافت پستان هایشان توده و ضایعه ای در ماموگرافی و یا سونوگرافی دیده نشده است ، اما در غدد لنفاوی آگزیلاری مورد مشکوکی وجود دارد.
- در بانوانی که سابقه سرطان پستان ژنتیکی دارند.
- افرادی که مشکوک به عود بیماری باشند.
- در بانوانی که بافت سینه متراکم دارند.
لازم به ذکر است این روش مشکل و پرهزینه است. بنابر این لازم است حتماً توسط یک رادیولوژیست باتجربه و ماهر انجام شود تا نتیجه کار صحیح باشد. در پایان باید گفت برای تشخیص سرطان سینه لازم نیست تا از همه روش های تشخیص استفاده نمود ، اما گاهی ممکن است از دو یا چند راه برای اطمینان از ابتلا به سرطان سینه استفاده شود.
تشخیص سرطان سینه با ماموگرافی بهتر است یا سونوگرافی ؟
ابتدا باید بدانید که غربالگری به چه معناست تا پس از آن بتوانیم به تفاوت اساسی میان سونوگرافی و ماموگرافی در تشخیص سرطان سینه بپردازیم. در حقیقت غربالگری تنها زمانی برای بیمار تجویز می شود که توده های سینه مشکلی در زندگی روزمره فرد ایجاد نکرده و کاملا بدون علامت هستند. این موضوع تنها از نظر بیمار پنهان نمی ماند. زیرا حتی پزشک نیز برای اطلاع از نوع توده ها نیاز به بررسی دقیق دارد. پزشک نیز برای بررسی دقیق سینه ها ، غربالگری را پیشنهاد می کند که در طی آن فرد باید تحت ماموگرافی قرار بگیرد؛ زیرا سونوگرافی نتایج را با درصدی از خطا نشان خواهد داد. دقت در انجام ماموگرافی بسیار بالا بوده و عددی میان 75 تا 80 درصد است. این در حالی است که در سونوگرافی تشخیص توده ها و کیست ها بر اساس چرخه قاعدگی تغییر کرده و به عنوان یک ابزار غربالگری تلقی نمی شوند.
استفاده از سونوگرافی تنها برای تشخیص توده هایی مناسب خواهد بود که بسیار بزرگ و قابل لمس هستند ؛ اما ماموگرافی می تواند بیماری را در مراحل اولیه تشخیص داده و به بیمار در درمان به موقع آن کمک ویژه ای کند. پیشنهاد پزشک به بانوان این است که انجام ماموگرافی را به طور سالانه در دستور کار خود قرار دهند تا با اطمینان از سلامت سینه ها ، بر کیفیت زندگی خود بیفزایند. در انتها نیز باید بدانید که مقایسه سونوگرافی و ماموگرافی کار چندان درستی نمی باشد؛ زیرا این دو پروسه از نظر عملکردی با یکدیگر متفاوت بوده و در ماموگرافی احتمال ایجاد درد نیز وجود دارد. این تنها پزشک است که بر اساس مشکل و نوع بیماری شما ، بهترین روش را برای شما تجویز کرده و به درمان بیماری مورد نظر اقدام خواهد کرد.
مراحل سرطان پستان
مرحله صفر
اندازه تومور اولیه خیلی کوچک و کمتر از یک سانتی متر می باشد و سلول های سرطانی غیر تهاجمی هستند. اما باید گفت که ریسک بلند مدت برای تبدیل به تهاجمی شدن نیز وجود دارد.
مرحله اول
تومورهایی که اندازه شان حدود 2 سانتی متر است و فقط محدود به بافت پستان هستند و خارج از بافت پستان و غدد لنفاوی زیر بغل گسترش پیدا نکرده است.
مرحله دوم
در این مرحله تومورهای سرطانی به دو دسته تقسیم می شود. دسته اول به گره های لنفاوی زیر بازو گسترش یافته و حدود 2 سانتی متر اندازه دارند و دسته دیگر تومورهای 5 سانتی متری هستند که به گره های لنفاوی گسترش نیافته اند.
مرحله سوم
در این مرحله اندازه تومور بیش از 5 سانتی متر شده است و اندازه آن به گره های لنفاوی و سایر بافت های اطراف گسترش یافت است.
مرحله چهارم
این مرحله سرطان متاستاز نام گرفته که تومور سرطانی به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است.
سرطان متاستاتیک
سرطان متاستاتیک در واقع مرحله چهارم سرطان سینه است که در سایر نواحی بدن همچون استخوان ، کبد ، ریه ها و مغز نیز گسترش می یابد. این نوع عارضه با علائم و یا بدون علائم می باشد که برخی اوقات پزشک برای تشخیص آن به تجویز آزمایش هایی می پردازد. بعضی اوقات متخصص با انجام آزمایش هایی که از روش های تشخیص سرطان سینه است ، در جهت شناسایی این بیماری عمل می کند. در صورتی که جراح تشخیص دهد که بیمار مبتلا به سرطان سینه به طور موضعی پیشرفت داشته است ، برای ایشان آزمایش متاستاتیک انجام می شود. برای بیماران مبتلا به سرطان پستان و ریه ها ، از رادیولوژی مداخله ای ، توسط انرژی الکتریکی استفاده می شود.
پس از انجام روش های تشخیص سرطان سینه و یافتن این بیماری ، برای سه دسته از این مبتلایان ، شیمی درمانی تجویز می شود که عبارتند از :
- بیمارانی که سرطان پستان آن ها شناسایی شده و برای درمان ، جراحی شده اند و دیگر اعضای بدن آن ها سالم می باشد.
- اشخاصی که طی بررسی های ابتدایی ، گسترش بیماری در اعضای دیگر بدن آن ها مشاهده نمی شود اما به جهت بزرگی توده و درگیر شدن نواحی زیادی از غدد لنفاوی زیر بغل آن ها و یا موارد خاص دیگر ، ابتدا شیمی درمانی شده و سپس جراحی انجام می دهند.
- افرادی دیگر که سرطان پستان به سایر اعضای بدن آن ها همچون کبد ، استخوان ، ریه و غیره سرایت می کند. روش اصلی درمان در این گروه عبارت است از شیمی درمانی و هورمون درمانی.
تست های آزمایشگاهی برای تشخیص سرطان سینه
در ادامه به سایر روش های تشخیص سرطان سینه اشاره شده است :
آزمایش ژنومیک پیشرفته : در این آزمایش در سطح سلولی یک تومور را مورد بررسی قرار می دهند تا تغییرات DNA را در نتیجه رشد سرطان مشاهده نمایند. با شناسایی و تشخیص جهشی که در ژنوم سلول سرطانی رخ می دهد ، می توان علل بروز تومور و روش درمانی مناسب را تشخیص داد.
انکوتایپ DX : به این تست آزمایش ژن 21 نیز گفته می شود. این تست برای افرادی که در مراحل اولیه سرطان پستان هستند ، تعیین می کند که آیا شیمی درمانی گزینه مناسبی است یا نه ! همچنین به کمک این تست می توان احتمال عود بیماری را تشخیص داد و آگاهانه در رابطه با سرطان و نحوه درمان تصمیم گیری نمود.
ماماپرینت همراه با بلوپرینت : از این آزمایش ها برای رمزگشایی ویژگی های خاص تومور پستان استفاده می شود و به کمک نتایج این تست می توان یک برنامه درمانی مخصوص بیمار تهیه و تنظیم نمود. از ماماپرینت می توان برای تعیین خطر بازگشت سرطان نیز استفاده کرد.
بیوپسی یا نمونه برداری از سینه : نمونه برداری با بیوپسی یکی از بهترین و رایج ترین روش های تشخیص سرطان سینه است.
در ادامه به انواع روش های بیوپسی تشخیصی و درمانی اشاره شده است :
- بیوپسی اسپیراسیون که از سوزن های ظریف استفاده می شود.
- بیوپسی سوزنی هسته ای که از سوزن با سایز بزرگتر برای تشخیص عارضه استفاده می شود.
- بیوپسی با هدایت MRI
- بیوپسی جراحی که در آن بخشی از توده یا تمامی توده برداشته می شود تا در آزمایشگاه مورد بررسی قرار بگیرد.
- بیوپسی غدد لنفاوی نگهبان برای تشخیص گسترش سرطان به غدد لنفاوی زیر بازو کاربرد دارد.
آزمایش های تصویر برداری تشخیص سرطان سینه کدام است ؟
- سونوگرافی
- ماموگرافی
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- بیوپسی با هدایت MRI
- اسکن PER/CT
- توموسنتز دیجیتال پستان
- اسکن استخوان
پزشک بر اساس علائم و نشانه های بیماری ، ممکن است یک یا چندین تست از موارد فوق را برای تشخیص سرطان تجویز نماید.
آیا می شود از سرطان پستان پیشگیری کرد ؟
علاوه بر شناخت روش های تشخیص سرطان سینه ، آگاهی از نحوه پیشگیری از این بیماری ، شما را از ابتلا به آن در امان نگه داشته و شانس ایجاد توده های سرطانی در سینه شما را کاهش می دهد. در این بخش می خواهیم شما را با این روش ها آشنا کرده تا بتوانید در سلامت و طول عمر خود تاثیر بسزایی بگذارید:
ورزش کردن را فراموش نکنید : شاید باور این موضوع برای شما سخت باشد اما فواید ورزش کردن حتی در عدم ابتلا به سرطان سینه نیز موثر است. زیرا ورزش کردن می تواند منجر به افزایش هورمون های استروژن و تستوسترون خون شود؛ بنابراین با انجام حداقل نیم ساعت ورزش ، شانس ابتلا به این بیماری را تا 20 درصد کاهش دهید.
مصرف لبنیات به مقدار لازم : باید بدانید که وجود کلسیم در بدن مانع از ایجاد سرطان سینه می شود که مصرف لبنیات می تواند ، میزان این ماده در بدن شما را افزایش دهد.
مصرف میوه : شما با مصرف میوه ، بدن خود را سرشار از فیبر و آنتی اکسیدان می کنید که این دو عامل در کاهش ابتلا به سرطان سینه موثر هستند. علاوه بر این ویتامین هایی نظیر C ، A ، E آنتی اکسیدان زیادی در خود دارند که می توانند مانع از ایجاد رادیکال های آزاد و سلول های سرطانی شوند.
تولد فرزند : تحقیقات نشان داده است بانوانی که به بارداری اقدام می کنند ، ایجاد سرطان سینه در آن ها کمتر از سایرین بروز پیدا می کند.
مصرف مواد غذایی کم چرب : داشتن رژیم غذایی سالم که حاوی مواد بدون کلسترول و کم کالری باشد برای همه افراد مفید است. فواید این رژیم غذایی سالم حتی در کاهش ابتلا به سرطان سینه دیده می شود. از همین رو می توانید سویا را جایگزین گوشت های پر چرب و پر کالری کنید.
سوالات متداول سرطان پستان
- سرطان سينه از چه سني شروع ميشه ؟
سنی که افراد به سرطان سینه مبتلا می شوند مشخص نیست و سن مشخصی برایش تعریف نشده بلکه بانوان بعد از سن 25 سالگی برای انجام معاینات جهت پیشگیری اقدام نمایند.
- آيا سرطان سينه درد دارد ؟
انواع سرطان سينه بدخيم و سرطان سينه خوش خيم ممکن است در مراحل اولیه با علائمی همراه نباشد و گاهی هم ممکن است فرد در سینه خود دردی را حس کند یا تغییراتی را روی بافت سینه مشاهده نماید که در این صورت سریعا باید به پزشک مراجعه نمایید.
- آيا سرطان سينه درمان دارد ؟
امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی ، پزشکان روش های تشخیص سرطان سینه را گسترش داده و قادر به درمان سرطان سینه هستند ، قابل ذکر است که اگر افراد در صورت مشاهده تغییرات غیر عادی سریعا به پزشک مراجعه نمایند و بررسی های لازم انجام شود و سرطان سینه در مراحل اول تشخیص داده شود درمان موفقیت آمیزتر خواهد بود و طول عمر بیمار افزایش خواهد یافت.
- یکی از بهترین روش های تشخیص سرطان سینه چیست ؟
بهترین روش تشخیص این ناراحتی این است که به صورت سالانه از سن 20 سالگی به متخصص مراجعه شود و در این خصوص چکاپ شوید. برای درک ارزش این امر بهتر است بدانید چکاپ سالانه و غربالگری ، در اروپا رایج است و کمتر از 5 درصد سرطان ها به صورت حاد تشخیص داده می شوند که این عدد در ایران بالای 35 درصد می باشد. از این رو جهت رزرو نوبت و چکاپ به خیریه ما در تهران ، نیاوران مراجعه نمایید.
