ماموگرافی سینه یکی از راه های تشخیص بیماری های پستان می باشد و به عکس برداری از پستان ها توسط اشعه ایکس T ماموگرافی گفته می شود. ماموگرافی یک عکس رادیوگرافی ساده از پستان است و هدف اصلی از انجام آن شناسایی زود هنگام سرطان سینه می باشد. نکته قابل ذکر این است که که نتیجه ماموگرافي سينه در هیچ کجای دنیا تشخیصی قطعی نبوده و نباید فقط بر اساس آن قضاوت نمود. نکته دیگر اینکه ماموگرافی به تنهایی قادر به تشخیص سرطان پستان در منطقه غیر طبیعی نخواهد بود و در صورت مشکوک بودن به سرطان سینه ، سایر برداری های پستان یا بیوپسی از پستان صورت می گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص با ادامه این مقاله از خیریه bcpi بهترین موسسه پیشگیری از سرطان پستان همراه شوید.
بهترین زمان انجام ماموگرافی
بهترین زمان انجام ماموگرافی هفته اول قاعدگی بعد از سن 35 سالگی می باشد. به شرطی که هیچ عامل خطری برای سرطان پستان در فرد وجود نداشته باشد.
- در شرایط عادی اولین ماموگرافی در سن 35 سالگی انجام می شود.
- از سن 40 الی 50 سالگی هر یک تا سه سال 1 بار تکرار می شود.
- از سن 50 سالگی سالانه 1 بار انجام ماموگرافی سینه توصیه می شود.
انواع ماموگرافی سینه
ماموگرافی تشخیصی : ماموگرافی تشخیصی در واقع انجام تست X-Ray از سینه هاست که با هدف آشکار سازی موارد بیماری با انجام یک تست فیزیکی انجام می شود. در این نوع از ماموگرافی ، پستان از جهات مختلف مورد بررسی قرار می گیرد.
ماموگرافی تصویری : ماموگرافی تصویری از دو زاویه مختلف به موضع مورد نظر تابانده می شود. می توان گفت که ماموگرافی تشخیصی از ماموگرافی تصویری وقت گیرتر و پرهزینه تر می باشد.
اقدامات قبل از انجام ماموگرافی سینه : قبل از مراجعه ، استحمام نمایید. از مصرف پودر تالک بوگیر زیر بغل خودداری نمایید تا تشخیص و تفسیر اشتباه صورت نگیرد.
ماموگرافی سینه ها چگونه انجام می شود ؟
پیش از هرچیز لازم است بدانید که دستگاه ماموگرام سه نوع DBT ، CAD و دیجیتال می باشد. در دستگاه های دیجیتال ، از برخورد اشعه ایکس با بافت های بدن ، تصویر پردازش شده روی فیلم های رادیوگرافی قابل مشاهده بوده و پزشک متخصص با توجه به تصاویر به دست آمده می تواند وضعیت پستان ها را بررسی نماید. دستگاه های CAD کلسیم رسوب کرده ، توده ها و سایر وضعیت های غیر نرمال را به صورت پررنگی نمایش می دهند و موجب می شوند تا پزشک بتواند به راحتی عارضه موجود در بافت پستان ها را شناسایی نماید. دستگاه DBT که به آن ماموگرافی سه بعدی نیز گفته می شود ، فواید بسیاری دارد ؛ چرا که به کمک این دستگاه می توان از زوایای مختلف سینه به صورت 3 بعدی تصویربرداری را انجام داد. از مزیت های آن می توان به تشخیص تومورهای چندگانه ، واضح بودن کیفیت تصاویر ، کاهش نیاز به تست های جانبی ، دقت بالا و غیره اشاره نمود. از آنجایی که دوز تابشی اشعه ایکس در این روش از دستگاه ماموگرافی سینه دیجیتال بسیار بیشتر است ، کیفیت و وضوح تصاویر بالاتر می باشد. البته لازم به ذکر است که استفاده از دوز تابش اشعه در تمامی روش ها مورد تایید سازمان FDA می باشد. بنابراین خطر جدی برای بدن ندارد.
مزایای ماموگرافی پستان
یکی از مزایای این تکنیک ، تشخیص زودهنگام سرطان پستان می باشد که با اعلام ACS ، قبل از آشکار شدن علائم فیزیکی سرطان ، علت ایجاد سرطان سینه را تشخیص می دهد. این گزارش ها در واقع برای آگاهی از این عارضه خطرناک و جلوگیری از پیشرفت آن است. مزایای این روش تشخیصی عبارتند از :
- احتمال درمان سرطان در آن ها بیشتر است.
- وجود سرطان پستان در آن ها خیلی سریع تر تشخیص داده می شود.
- این داوطلبان به درمان تهاجمی همانند جراحی ، کمتر نیاز پیدا می کنند.
اشخاص مناسب جهت ماموگرافی سینه
- همه بانوانی که سن بالای 40 سال دارند باید هر 1 یا 2 سال یکبار ماموگرافی انجام دهند.
- خانم هایی که در خانواده خود سابقه سرطان دارند باید از 35 سالگی به بعد ، سالی یک بار این فرایند را انجام دهند.
- کسانی که از قبل یکی از سینه هایشان درگیر سرطان بوده و می بایست به طور مرتب چکاپ شوند.
- هنگامی که توده ای نامشخص در سینه احساس شد ، برای بررسی ماهیت آن ابتدا ماموگرافی انجام می شود.
- اشخاصی که علائم مشکوکی همچون التهاب در سینه و یا نوک آن ، بافت ضخیم و متورم در سینه ، خارش ، جوش ، درد شدید ، توده سینه ، ترشحات آبکی خونی و صورتی رنگ از نوک سینه شان بیرون می آید ، حتما باید تحت این فرایند تشخیصی قرار گیرند.
چه اتفاقی در طول ماموگرافی پستان رخ می دهد؟
تکنسین پیش از شروع تصویر برداری ، لباسی مخصوص به مراجعه کننده می دهد که از جلو گره خورده است. در این زمان بیمار می بایست سینه ها را روی پلتفرمی مخصوص یونیت ماموگرافی قرار دهد که توسط پدالی پلاستیکی و شفاف ، فشرده می شود سپس این فشار به آرامی افزایش می یابد. فشردن سینه ها از این طریق در واقع به این دلیل است که بافت سینه ها نازک شود و اشعه ایکس بتواند ناهنجاری های کوچک مخفی شده در لایه های بافت را به خوبی مشاهده کند. در این حین بیمار مقدار کمی ناراحتی یا فشار احساس می کند که معمولا کوتاه است اما در برخی موارد برای گرفتن نتیجه بهتر از ماموگرافی ، ممکن است چندین بار پوزیشن بیمارعوض شود. این مورد اغلب برای بانوان زیر 50 سال ، نسبت به خانم های مسن بیشتر اتفاق می افتد که هیچ گونه نگرانی ندارد زیرا سینه های این افراد متراکم تر است. اگر چیزی نمایان نباشد ، عکس هایی با زوایای مختلف به کمک دکتر می آیند. بیمار در طول ماموگرافی می بایست بی حرکت بماند و یا ممکن است از وی خواسته شود نفس خود را برای چند ثانیه حبس نماید ، زیرا این کار سبب جلوگیری از تاری و وضوح تصویر می شود.
اقدامات پیش از انجام ماموگرافی سینه
پیش از انجام ماموگرافی سینه ، اقدامات و توصیه هایی وجود دارد که می تواند به شما در حفظ آرامش و راحتی در این فرایند کمک کند. این اقدامات عبارتند از:
انتخاب زمان مناسب : بهتر است ماموگرافی در زمانی انجام شود که پستان ها کمتر حساس هستند. برای زنانی که پیش از یائسگی مراجعه می کنند بهترین زمان هفته بعد از پایان دوره قاعدگی است.
پوشیدن لباس مناسب : پوشیدن لباس دو تکه (مانند بلوز و دامن یا شلوار) توصیه می شود تا بتوانید راحت تر قسمت بالای بدن را برای انجام ماموگرافی برهنه کنید.
عدم استفاده از محصولات پوستی : در روز ماموگرافی پستان از استفاده از دئودورانت ، پودر، عطر یا کرم در ناحیه پستان و زیر بغل خودداری کنید. این محصولات ممکن است در تصاویر ماموگرافی به عنوان لکه یا رسوب دیده شوند و باعث اختلال در نتایج شوند.
اطلاع به تکنسین : اگر باردار هستید یا احتمال بارداری وجود دارد ، حتماً به تکنسین ماموگرافی اطلاع دهید. همچنین ، اگر در گذشته جراحی پستان یا بیوپسی انجام داده‌اید یا در ناحیه پستان توده یا علائمی دارید به تکنسین اطلاع دهید.
آرامش و آرام بودن : سعی کنید در روز ماموگرافی آرامش خود را حفظ کنید. اگر احساس اضطراب یا استرس می‌کنید ، می توانید با تکنسین ماموگرافی در میان بگذارید تا او بتواند شما را راهنمایی و حمایت کند.
پیش آگاهی از تاریخچه پزشکی : تاریخچه پزشکی خود را به همراه داشته باشید. به ویژه اگر این اولین ماموگرافی شماست. این شامل اطلاعاتی درباره سرطان های پستان در خانواده ، نتایج ماموگرافی های قبلی و هرگونه بیوپسی یا جراحی است.
آمادگی برای فشردگی پستان : بدانید که در طول ماموگرافی سینه ، پستان‌های شما بین دو صفحه فشرده می شوند. این فرآیند ممکن است کمی ناراحت کننده باشد. اما برای به دست آوردن تصاویر دقیق ضروری است. آگاهی از این موضوع به کاهش استرس و نگرانی کمک خواهد کرد.
عوارض جانبی ماموگرافی پستان
فواید این تکنیک تصویربرداری از مضرات آن بیشتر می باشد اما به دلیل مواجه شدن بافت پستان با مقداری پرتوهای رادیو اکتیو ، معمولا توصیه می شود در صورتی که باردارید ، حتما آن را به پزشک خود اطلاع دهید. معمولا در این مواقع ، متخصص سعی در جایگزینی تکنیک دیگری می کند. همچنین انجام ماموگرافی مکرر در مادران بارداری که در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان نیستند به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
نکات مهم در انجام ماموگرافی سینه
- توصیه می شود لباس راحتی بپوشید تا برای تعویض لباس و عکس برداری دچار مشکل نشوید.
- بهتر است در هفته قبل از قاعدگی ، ماموگرافی سینه انجام نشود. چرا که در این بازه زمانی سینه ها متورم شده و سفت می شوند.
- در صورتی که پروتز سینه دارید ، لازم است حتما تکنسین خود را از این موضوع آگاه نمایید.
- از مام و دئودورانت و سایر خوشبو کننده های بدن استفاده نکنید. زیرا کیفیت تصاویر را تحت تاثیر قرار می دهند.
کاربردهای ماموگرافی
- غربالگری زنان در سن های بالای 40 سال در خصوص سرطان پستان
- بررسی بیمارانی با توده مشکوک در سینه
- پیگیری درمان مراجعه کنندگان رادیوتراپی یا مستکتومی شده
- پیگیری سینه شخصی که از پیش ، یک پستان مبتلا به سرطان را برداشته است.
ماموگرافی پستان هایی که پروتز دارند
ماموگرافی در اشخاصی که از قبل جراحی زیبایی سینه انجام داده اند ، می بایست با ملاحظات خاصی انجام شود. به دلیل جلوگیری از پاره شدن پروتز در زمان ماموگرافی و حساس بودن بافت پروتزی ، فرد باید قبل از شروع آن اطمینان از پاره نبودن پروتز حاصل کند. زیرا به جهت فشار وارده در ماموگرافی ، امکان پخش سیلیکون و یا آب نمک پروتز وجود دارد. در زمان کنار زدن پروتز حین ماموگرافی نیز ممکن است فرد احساس درد کند که پس از پایان این پروسه تمام می شود.
کاهش اثر اشعه در حین ماموگرافی
مراقبت های ویژه ای در حین انجام معاینات با اشعه ایکس ، انجام می شود تا کمترین دوز اشعه در این فرایند به کار گرفته شده و در ارزیابی سینه ها ، تصاویر با کیفیتی تهیه شود. استاندارد روش های استفاده شده در رادیولوژی ، مدام به روز می شود زیرا سیستم های اشعه ایکس پیشرفته ، پرتوهای بسیار کنترل شده ای دارند و از متدهایی با کنترل میزان دوز و به حداقل رسانیدن پخش اشعه برخوردارند. به این جهت ، نواحی بدن مراجعه کننده که سوژه تصویربرداری نمی باشند ، کمتر در مقابل اشعه قرار می گیرند.
جمع بندی
ماموگرافی در واقع یکی از راه های تشخیص سرطان سینه است که منجر به کشف سرطان پستان در مراحل ابتدایی می شود. در این تکنیک درمانی ، دوز پایین اشعه ایکس مورد استفاده قرار می گیرد ، به همین جهت نگران عوارض جانبی نباشید. خیریه bcpi نیز با بهره گیری از پزشکان کارآزموده و متعهد ، آماده ارائه خدمات درمانی و تشخیصی به بیمارانی است که مبتلا به مشکلات و بیماری های مربوط به پستان می باشند.
